در ابتدای برنامه محمدرضا شهیدی فرد با اشاره به دغدغه مندی فعالیت‌های «محمد داوودی» و وجوه مشترک معرفتی که با نگاه «چهل چراغ» دارد، از میهمان برنامه درباره گره خوردن قصه عاشورا با تفکر مردان دفاع مقدس پرسید که محمد داوودی پاسخ داد: استفاده از اسم متبرک سیدالشهدا تا شعارهای آن دوران در فضای آن روزهای مردم وجود داشت یعنی واقعا قصه کربلا و سیدالشهدا در دوران دفاع مقدس به شکل پُررنگی به چشم می‌خورد. مهمترین مساله اش این است که مردم ما مظلوم واقع شده بودند و به آن‌ها هجمه واقع شد. یکی از بهترین قصه هایی که برخورد کردم و جزو اولین کارهای شهید آوینی بود، گفت و گویش با بهروز مرادی؛ معلم خرمشهری بود که داستان حمله ناگهانی دشمن را روایت می‌کند.
این هنرمند افزود: مطلومیت فضای کربلا در دفاع مقدس احساس می‌شد، اما متاسفانه در آثار هنری مان و به خصوص آثار داستانی نتوانستیم این مظلومیت را نشان دهیم. البته در حوزه مستند به نظرم اتفاقات خوبی افتاد، اما باید دوباره کار شود و خوانش دوباره داشته باشد.
مهمان برنامه تلویزیونی «چهل چراغ» به وجوه کارکردی سینمای دفاع مقدس اشاره کرد و گفت: یک کار خوبی که در سینمای دفاع مقدس کاملا به شکل خودجوش انجام شد، این بود که آدم هایی زیادی در این زمینه دوربین به دست گرفتند و خط و خط بندی وجود نداشت که مثلا آدمی که به جبهه آمده چه گذشته‌ای داشته و از کجا آمده و مثلا در فلان مجله کار می‌کرد! هر کسی می‌خواست برای جنگ تحمیلی کاری کند. من آن زمان در صدا و سیما مسئولیت داشتم و برخی‌ها به من می‌گفتند که امکان حضور در جبهه را ندارند، اما دلشان برای آن جا می‌تپد.
محمد داوودی با ذکر خاطراتی از دوران حماسه و شهادت به فضای آن روزهای جامعه و نقش مردم در پشتیبانی از جبهه‌ها اشاره کرد و در بخشی از گفته هایش عنوان داشت: آقای عبدالله کوتی آن موقع گزارشگر مرکز اهواز بودند و روزهای اول جنگ ایشان در جنگ گزارش تهیه می‌کرد. وقتی ما به آن جا رفتیم دیدیم که فضای متشنجی وجود دارد. آن جا نیاز به وجود آدم هایی بود که با هر ابزاری مردم و رزمنده‌ها را تهییج کنند. ما با شهید چمران ارتباط داشتیم و مقام معظم رهبری آن زمان در اهواز مستقر بودند. ما آن جا طرح می‌کردیم که روحیه مردم پایین آمده است. آقای کوتی چیزی تعریف کرد که جالب است. او تعریف می‌کرد که در مسیر رفتن به منطقه در اتوبوس آقایی بود که شاهنامه می‌خواند. اما بعد از این که اوضاع متشنج شد یکی از افرادی که فوری برگشت همین آقای شاهنامه خوان بود!
مدیر فیلمبرداری باسابقه کشورمان به ذکر خاطره‌ای از آقای جوادی آملی پرداخت و گفت: قرار بود مستندی از ایشان تهیه کنیم و ایشان خاطره‌ای از سیدالشهدا تعریف کردند و خیلی روی آن تاکید داشتند که جببه‌های ما را امام حسین نگاه داشت. این صحبت یکی از افراد اهل فکر و فلسفه است و آن موقع وقتی با آدم‌های عادی شهرهایی جنگ زده مانند سوسنگرد صحبت می‌کردیم اشاره به همین نزدیکی ماجرای دفاع مقدس با قصه عاشورا داشتند و حتی در صحبت هایشان نشاط وجود داشت که قرار است در نهایت شهید شوند.
محمد داوودی با انتقاد از عدم تبلیغات درست در زمینه فرهنگ جبهه و عدم تبیین شاخصه‌های شهامت و شهادت عنوان داشت: مگر آقای آهنگران را نظام تربیت کرد؟! ایشان از دل مردم درآمد و به جبهه‌ها رفت. یادم می‌آید آن موقع ایشان به نمایندگی از بچه‌های مظلوم خوزستان به نظام جمعه رفته بود و یک عده‌ای در صف‌های نماز می‌پرسیدند این دیگر چه کسی است؟ پس صادق آهنگران را کسی از مسئولان نساخت و مردم ایشان را پذیرفتند. آن موقع آقای غرضی استاندار خوزستان بود و ما گفتیم مردم نیاز به پشتوانه‌های فرهنگی دارند و البته مدیریت هم نیاز بود. شهید چمران می‌گفت که من تنم می‌لرزد که کسی صحبت از تعهد کند، اما تخصص نداشته باشد. باید متخصصِ متعهد داشته باشیم.
بخشی دیگر از برنامه «چهل چراغ» یادی از شهید سیدمرتضی آوینی شد و محمد داوودی با اشاره به فعالیت‌های آن دوران سید شهیدان اهل قلم گفت: متن هایی که ایشان می‌نوشت را ما دوست داشتیم و فوق العاده بود. گاهی برایم سوال پیش می‌آمد و از ایشان می‌پرسیدم که چرا زیاد قصه عاشورا در نوشته هایش نمی‌آورد، چون اعتقاد داشتم که مستند ما باید حقیقت باشد. مرتضی آوینی باور این را داشت که قصه کربلا دوباره در جبهه‌های ما تکرار می‌شود و، چون باور این را داشت توانست خوب کار کند.
او افزود: یادم می‌آید خانمی خارجی که روی مستندهای جنگ کار می‌کرد به ایران آمد و می‌گفت بهترین مستندهای جنگ را شما دارید.
او ادامه داد: وقتی مرتضی آوینی گفت و گوی خود با بهروز مرادی را آورد، من و آقای افخمی و مینویی و معینی فیلم را دیدیم و می‌گفتیم این که فیلم نیست و تن‌ها مصاحبه است! مرتضی آوینی می‌گفت مگر فیلم می‌خواهد چه کار کند؟ آن موقع هنوز شیوه آقای کیارستمی با پلان‌های بلند در سینمای ایران باب نشده بود و مرتضی آوینی می‌گفت: من به بچه هایم می‌گویم پلان بلند بگیرید و آدم‌ها را دنبال کنید و اصلا هم ناراحت نباشید که جریان روشنفکری بحث این را مطرح کند که ما داریم کار شعاری می‌کنید. البته خود آوینی با تلویزیون دعوا داشت و می‌گفت: دارند کار شعاری می‌کنند.
میهمان برنامه «چهل چراغ» در بخشی دیگر از گفت و گو سراغی از موضوع روز گرفت و گفت: باید ببینیم که چرا شهید حججی این همه مورد توجه قرار گرفت. ما باید به یک عده‌ای جواب بدهیم که نه حکومت و نه رسانه و نه هیچ جای دیگر در بزرگ شدن شهید حججی نزد مردم نقش نداشته است و تن‌ها دل مردم بود که او را عزیز دید.